Aperlai Antik Kenti

  • Aperlai
  • Kekova
  • Antalya

Aperlai, günümüzde Kaş ile Kekova arasında kalan Sıçak Yarımadası’nın başlangıcında, uzun bir koyun hemen kıyısında yer alan küçük fakat tarihi açıdan son derece önemli bir Likya liman kentidir. Luwi kökenli “Aprillai” adının “akarsu boğazı” anlamına geldiği, Bizans dönemine ait piskoposluk kayıtlarında ise kentin “Aprillae” ismiyle geçtiği bilinmektedir.

Aperlai’nin geçmişi en az MÖ 5.–4. yüzyıllara kadar uzanır. Likya diliyle yazılmış ve “apr” ile “prl” kısaltmalarını taşıyan gümüş sikkeler, kentin Likya Birliği’nden önce de güçlü bir varlığa sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Kentin adı, geç dönem antik yazarları Plinius, Stadiasmus, Ptolemaios ve Hierokles’in eserlerinde sıkça geçer. Piri Reis’in Kitab-ı Bahriye’sinde de Aperlai’den, limanı korunaklı olduğu için birkaç balıkçı ailesinin yaşadığı sakin bir yerleşim olarak bahsedilir.

Likya Birliği döneminde Aperlai, bazı kaynaklara göre üç, bazılarına göre dört kentin oluşturduğu bir sympoliteia’nın merkezindeydi. Simena, Apollonia ve İsinda ile birlikte hareket eden Aperlai, birlik içinde “tek oy hakkına” sahip lider kent konumundaydı. Roma İmparatorluğu döneminde ise diğer Likya şehirlerinde olduğu gibi yalnızca III. Gordianus devrinde sikke basma yetkisi elde ettiği bilinmektedir.

Kalıntılar ve Kent Yapısı

Bugün Aperlai’de görülebilen yapıların çoğu Roma döneminden kalmadır; ancak bölgede Helenistik döneme uzanan daha erken örnekler de bulunur. Kentin kalıntıları, denize doğru alçalan bir tepenin eteklerinde, koyun kuzey yamacında yer alır.

Aperlai, kıyıdan akropole doğru yükselen bir hatta kurulmuş olup surları rektogonal ve poligonal taş işçiliğinin birlikte kullanıldığı oldukça sağlam bir mimariye sahiptir. Kulelerle güçlendirilmiş bu surların kuzey hattında kare planlı üç savunma kulesi seçilebilmektedir. En iyi korunmuş bölüm olan batı surlarında ikisi düz, biri kemerli olmak üzere üç kapı bulunmaktadır. Güney surları ise eğimli yamaca paralel şekilde uzanır ve poligonal bloklardan oluşur. Orta kısmında yer alan, iki yanında kulelerin bulunduğu ana giriş kapısı günümüze kadar kısmen ulaşmıştır.

Aperlai’nin tarih boyunca korunaklı limanı, stratejik konumu ve Likya Birliği’nde üstlendiği önemli rol, kenti hem kültürel hem arkeolojik açıdan zengin bir miras hâline getirmektedir.